تریگر فینگر یا انگشت ماشه‌ ای چیست؟ | علائم، علت‌ها و روش‌های درمان

تریگر فینگر یا انگشت ماشه‌ ای یکی از شایع‌ترین اختلالات عملکردی انگشتان دست است که معمولاً با درد، گیر کردن یا قفل شدن یکی از انگشتان همراه است. این عارضه اغلب در نتیجه التهاب تاندون‌های دست به‌وجود می‌آید و می‌تواند فعالیت‌های روزمره را برای بیماران دشوار و دردناک کند. در بسیاری از موارد، فیزیوتراپی دست به‌عنوان یک راهکار مؤثر برای درمان تریگر فینگر به کار می‌رود و در صورت انجام صحیح، می‌تواند از پیشرفت عارضه و نیاز به جراحی پیشگیری کند.

خوشبختانه، امروزه امکان فیزیوتراپی در منزل برای این بیماران فراهم شده است تا روند درمان با آرامش و پیوستگی بیشتر انجام شود. در این مقاله جامع، به بررسی دقیق علائم، دلایل، روش‌های درمانی و نقش کلیدی فیزیوتراپی در کنترل و بهبود تریگر فینگر می‌پردازیم. کلینیک فیزیوتراپی خانه سلامت، زیر نظر دکتر سعید مزین و تیمی از فیزیوتراپیست‌های باتجربه، آماده ارائه خدمات تخصصی در این زمینه به‌صورت حضوری یا در منزل شما است.

تریگر فینگر یا انگشت ماشه‌ای چیست؟

تریگر فینگر (Trigger Finger) یک اختلال التهابی است که در آن تاندون‌های خم‌کننده انگشتان دچار ضخیم‌شدگی یا تحریک می‌شوند. در نتیجه، انگشت ممکن است در حالت خم‌شده گیر کند و هنگام صاف کردن، ناگهان با یک حرکت پرشی (مانند ماشه) باز شود. این مشکل معمولاً انگشت شست، میانی یا حلقه را درگیر می‌کند و در موارد شدیدتر، می‌تواند باعث ناتوانی کامل در حرکت طبیعی انگشت شود.

در افراد مختلف، شدت تریگر فینگر متفاوت است. برخی تنها احساس درد خفیف دارند، در حالی‌که برخی دیگر با گیر کامل انگشت مواجه‌اند. این عارضه می‌تواند در هر سنی رخ دهد، اما معمولاً در افراد میانسال، به‌ویژه بانوان، شایع‌تر است.

آناتومی تاندون‌های دست

تاندون‌های دست، رشته‌هایی محکم و انعطاف‌پذیر از جنس بافت همبند هستند که عضلات ساعد را به استخوان‌های انگشتان متصل می‌کنند. این تاندون‌ها نقش اصلی در خم و باز کردن انگشتان دارند و از میان غلاف‌هایی باریک عبور می‌کنند که وظیفه آن‌ها، حفظ مسیر و حرکت روان تاندون است. هرگونه التهاب یا ضخیم‌شدن این غلاف‌ها می‌تواند به بروز تریگر فینگر یا انگشت ماشه‌ای منجر شود.

در حالت طبیعی، تاندون‌ها به‌نرمی در غلاف خود می‌لغزند. اما وقتی غلاف تنگ می‌شود یا تاندون ضخیم می‌گردد، حرکت دچار اختلال شده و انگشت هنگام خم شدن گیر می‌کند. آشنایی با ساختار دقیق تاندون‌های دست برای درک بهتر علل تریگر فینگر و انتخاب روش‌های مناسب فیزیوتراپی دست اهمیت زیادی دارد.

تشخیص انگشت ماشه ای و علائم تریگر فینگر

علائم انگشت ماشه‌ای ممکن است به‌مرور زمان ایجاد شود یا به‌صورت ناگهانی بروز کند. شایع‌ترین نشانه‌های تریگر فینگر شامل موارد زیر هستند:

• احساس قفل شدن انگشت هنگام خم‌کردن یا باز کردن آن

• درد در کف دست یا در محل پایه انگشت

• سفتی و خشکی صبحگاهی در انگشت

• صدای کلیک یا پُرشی هنگام باز شدن انگشت

• وجود یک برجستگی یا توده کوچک در کف دست

• محدود شدن دامنه حرکتی انگشت

در مراحل اولیه، علائم ممکن است تنها صبح‌ها یا پس از دوره‌های استراحت ظاهر شوند. با گذشت زمان و بدون درمان مناسب، این نشانه‌ها می‌توانند دائمی شده و زندگی روزمره فرد را مختل کنند.

دلایل و عوامل خطر تریگر فینگر

تریگر فینگر زمانی ایجاد می‌شود که تاندون‌های خم‌کننده انگشت در اثر التهاب یا ضخیم شدن، به‌درستی درون غلاف خود حرکت نکنند. این مشکل اغلب ناشی از استفاده مکرر از انگشتان، حرکات تکراری دست، یا وارد آمدن فشار مداوم به کف دست است. التهاب در این ناحیه باعث تنگ شدن مسیر حرکت تاندون شده و در نتیجه، انگشت هنگام باز یا بسته شدن گیر می‌کند.

برخی شرایط خاص می‌توانند خطر ابتلا به تریگر فینگر را افزایش دهند. از جمله این موارد می‌توان به دیابت، آرتریت روماتوئید، بیماری‌های التهابی، سن بالای ۴۰ سال، و فعالیت‌های شغلی یا ورزشی با استفاده زیاد از دست اشاره کرد. زنان نیز بیشتر از مردان در معرض این مشکل هستند.

علت‌های فیزیولوژیک تریگر فینگر

تریگر فینگر زمانی رخ می‌دهد که پوشش محافظ اطراف تاندون‌های خم‌کننده انگشت (به‌نام غلاف تاندون) دچار التهاب، تورم یا تنگ‌شدگی شود. این تنگی مانع حرکت روان تاندون در غلاف خود می‌شود و باعث گیر کردن یا پرش تاندون هنگام حرکت می‌گردد.

عوامل خطر اصلی:

• دیابت: بیماران دیابتی بیشتر در معرض تریگر فینگر هستند.

• آرتریت روماتوئید و سایر بیماری‌های التهابی مفاصل

• استفاده مکرر از انگشتان (مانند تایپ طولانی، کار با ابزار دستی، نوازندگی)

• سن و جنسیت: شایع‌تر در خانم‌های بین ۴۰ تا ۶۰ سال

• ضربه یا فشار مستقیم به کف دست یا انگشتان

مراحل پیشرفت تریگر فینگر

درمان این عارضه باید متناسب با شدت آن انتخاب شود. معمولاً پزشکان و فیزیوتراپیست‌ها مراحل تریگر فینگر را به صورت زیر تقسیم می‌کنند:

1. مرحله اول (خفیف): درد گاه‌به‌گاه در کف دست بدون گیر کردن انگشت

2. مرحله دوم (متوسط): گیر موقت انگشت هنگام خم‌کردن، اما با فشار دست باز می‌شود

3. مرحله سوم (شدید): قفل شدن کامل انگشت که با درد و محدودیت حرکتی همراه است

4. مرحله چهارم (پیشرفته): انگشت کاملاً گیر کرده و باز نمی‌شود؛ نیاز به درمان فوری دارد

در هر مرحله، مداخله به‌موقع فیزیوتراپی تریگر فینگر می‌تواند از بدتر شدن وضعیت جلوگیری کند.

روش‌های درمان تریگر فینگر

درمان تریگر فینگر بسته به شدت علائم می‌تواند از اقدامات ساده خانگی تا مداخلات تخصصی پزشکی متغیر باشد. در مراحل اولیه، استراحت دادن به دست، استفاده از کمپرس گرم یا سرد و پرهیز از فعالیت‌های تکراری می‌تواند علائم را کاهش دهد. مصرف داروهای ضدالتهاب غیراستروئیدی نیز در تسکین درد و التهاب مؤثر است.

در صورت تداوم یا تشدید علائم، فیزیوتراپی تخصصی دست یکی از مؤثرترین راهکارهاست که با تمرینات حرکتی، لیزر درمانی و اولتراسوند به بهبود عملکرد تاندون‌ها کمک می‌کند. در موارد شدیدتر ممکن است تزریق کورتون یا حتی جراحی برای آزادسازی تاندون درگیر ضرورت یابد. انتخاب روش درمان به وضعیت بیمار و تشخیص فیزیوتراپیست یا پزشک بستگی دارد.

۱. درمان غیر جراحی

درمان غیر جراحی تریگر فینگر، اولین و مؤثرترین راهکار برای مدیریت این عارضه به‌شمار می‌رود، به‌ویژه در مراحل اولیه. استفاده از فیزیوتراپی تخصصی، کمپرس گرم، داروهای ضد التهاب غیراستروئیدی و تغییر در الگوی استفاده از دست می‌تواند به کاهش درد و التهاب کمک کند. این روش‌ها بدون نیاز به تهاجم، روند بهبودی را آغاز می‌کنند.

در کلینیک فیزیوتراپی خانه سلامت، درمان‌های غیرجراحی شامل تکنیک‌های دستی، اولتراسوند تراپی، لیزر پرتوان و تمرینات هدفمند برای تقویت تاندون‌ها ارائه می‌شود. همچنین بیماران می‌توانند از خدمات فیزیوتراپی در منزل بهره‌مند شوند تا در فضای راحت خانه نیز بهبودی خود را دنبال کنند. این رویکرد در بسیاری از موارد، از نیاز به جراحی جلوگیری می‌کند.

✅ فیزیوتراپی برای تریگر فینگر

یکی از مؤثرترین روش‌های درمان انگشت ماشه‌ای، استفاده از جلسات فیزیوتراپی است. در کلینیک خانه سلامت، این درمان شامل موارد زیر است:

• استفاده از دستگاه اولتراسوند برای کاهش التهاب

• لیزر درمانی پرتوان برای ترمیم بافت تاندون

• ماساژ تخصصی کف دست

• تمرینات کششی و تقویتی برای تاندون‌ها

• آموزش تکنیک‌های صحیح استفاده از انگشتان در کار روزمره

درمان فیزیوتراپی معمولاً طی ۶ تا ۱۲ جلسه، با توجه به شدت آسیب، تنظیم می‌شود.

✅ فیزیوتراپی در منزل برای تریگر فینگر

برای افرادی که توانایی مراجعه حضوری ندارند یا ترجیح می‌دهند درمان را در محیط آرام خانه دریافت کنند، خدمات فیزیوتراپی در منزل توسط کلینیک خانه سلامت ارائه می‌شود. این خدمات شامل ارزیابی کامل، طراحی برنامه تمرینی شخصی‌سازی‌شده و استفاده از تجهیزات پرتابل است.

۲. دارو درمانی

در موارد خفیف تا متوسط، پزشک ممکن است داروهای ضدالتهاب غیراستروئیدی مانند ایبوپروفن یا ناپروکسن تجویز کند. این داروها تورم را کاهش می‌دهند، اما مشکل اصلی تاندون را درمان نمی‌کنند.

۳. تزریق کورتون

تزریق موضعی کورتون در محل تاندون می‌تواند در کاهش التهاب مؤثر باشد. اثر تزریق معمولاً موقتی است و در برخی موارد نیاز به تکرار دارد. باید توجه داشت که تزریق بیش از حد ممکن است آسیب به بافت ایجاد کند.

۴. جراحی تریگر فینگر

در صورت عدم پاسخ به درمان‌های غیرتهاجمی، عمل جراحی برای آزادسازی تاندون انجام می‌شود. این عمل نسبتاً ساده است اما مانند هر جراحی، ممکن است عوارضی از جمله عفونت، خشکی انگشت یا درد مزمن داشته باشد. بیشتر بیماران قبل از جراحی، فیزیوتراپی را به‌عنوان راه‌حل اصلی امتحان می‌کنند.

تمرینات خانگی برای تریگر فینگر

انجام تمرینات مناسب می‌تواند باعث کاهش درد و بهبود عملکرد انگشت شود. برخی از تمرینات مفید عبارت‌اند از:

• تمرین کشش ملایم انگشت

• غلتاندن توپ نرم یا توپ ضد استرس در کف دست

• کشش کف دست روی میز با فشار آرام

• تمرین باز و بسته‌کردن انگشتان در آب گرم

این تمرینات باید روزانه و با نظارت فیزیوتراپیست انجام شوند.

نقش سبک زندگی در پیشگیری از تریگر فینگر

برای جلوگیری از بروز مجدد یا تشدید تریگر فینگر:

• فعالیت‌های سنگین دستی را کاهش دهید

• از ابزارهای ارگونومیک استفاده کنید

• هنگام تایپ یا استفاده از موبایل، استراحت‌های مکرر داشته باشید

• عضلات دست را تقویت و کشش دهید

• کنترل دیابت و سایر بیماری‌های زمینه‌ای را جدی بگیرید

تمرینات کششی و تقویتی برای درمان تریگر فینگر

در ادامه چند تمرین ساده و مؤثر برای کاهش درد و بهبود حرکت انگشت ماشه‌ای (تریگر فینگر) معرفی می‌شود. این تمرینات باید به‌آرامی و بدون فشار انجام شوند. اگر در حین تمرین درد شدید داشتید، بهتر است ادامه ندهید و با پزشک مشورت کنید.

---

۱. کشش ملایم انگشت

روش انجام:

• دست آسیب‌دیده را صاف روی میز قرار دهید، کف دست به سمت پایین.

• با دست دیگر، به‌آرامی انگشت درگیر را بلند کنید و تا جایی که درد نداشته باشد، به سمت بالا بکشید.

• ۵ ثانیه نگه دارید و سپس رها کنید.

• ۱۰ مرتبه تکرار کنید.

فایده: کمک به کاهش خشکی تاندون و افزایش دامنه حرکتی.

---

۲. باز و بسته کردن مشت

روش انجام:

• دست خود را مشت کنید و نوک انگشت‌ها را به کف دست فشار دهید.

• چند ثانیه نگه دارید.

• سپس به‌آرامی انگشتان را باز کنید و تا جایی که ممکن است آن‌ها را صاف کنید.

• ۱۰ تا ۱۵ بار تکرار کنید.

فایده: تقویت عضلات و تاندون‌های کف دست و انگشت‌ها.

---

۳. کشش با حوله

روش انجام:

• یک حوله کوچک را رول کرده و در دست بگیرید.

• به‌آرامی فشار دهید تا عضلات کف دست درگیر شوند.

• ۵ ثانیه نگه دارید، سپس رها کنید.

• ۱۰ بار تکرار کنید.

فایده: افزایش قدرت انگشت‌ها و کاهش قفل شدن مفاصل.

---

۴. تمرین با کش لاستیکی

روش انجام:

• یک کش لاستیکی (یا کش پول) را دور نوک انگشتان و شست ببندید.

• به‌آرامی انگشتان را از هم باز کرده و کش را بکشید.

• چند ثانیه نگه دارید، سپس رها کنید.

• ۱۰ تا ۱۵ بار تکرار کنید.

فایده: تقویت عضلات بازکننده انگشت و کاهش سفتی تاندون.

---

۵. ماساژ و گرما دهی قبل از تمرین

روش انجام:

• یک حوله گرم روی دست قرار دهید یا ۵ تا ۱۰ دقیقه انگشت را در آب گرم قرار دهید.

• سپس ناحیه کف دست و انگشت درگیر را با انگشت شست ماساژ دهید.

فایده: افزایش گردش خون و آماده‌سازی تاندون برای تمرین کششی.

۶. برداشتن اشیاء کوچک (Object pickups)

روش انجام:

• با انگشتان دست، اشیاء کوچک مانند سکه، دکمه یا مهره را از روی میز بردارید و دوباره رها کنید.

• این تمرین را با آرامش و دقت انجام دهید و ۵ دقیقه در روز تمرین کنید.

فایده: تقویت دقت حرکتی و عضلات کوچک دست و انگشتان، که به بهبود کنترل انگشت ماشه‌ای کمک می‌کند.

جدول تمریتان و ورزش برای قفل شدن انگشتان دست

درمان گیاهی قفل شدن انگشتان دست چیست؟

برخی از روش‌های درمانی گیاهی می‌توانند به کاهش التهاب و درد ناشی از قفل شدن انگشتان دست یا تریگر فینگر کمک کنند. گیاهانی مانند زردچوبه به دلیل خاصیت ضدالتهابی قوی، می‌توانند التهاب تاندون‌ها را کاهش دهند. مصرف دمنوش زردچوبه یا استفاده موضعی پمادهای حاوی این گیاه می‌تواند تسکین‌دهنده باشد. همچنین گیاه زنجبیل نیز به خاطر اثرات ضدالتهابی و افزایش گردش خون، به بهبود درد و خشکی کمک می‌کند.

علاوه بر این، روغن‌های طبیعی مثل روغن کنجد و روغن زیتون را می‌توان برای ماساژ موضعی ناحیه دردناک استفاده کرد که موجب افزایش خون‌رسانی و کاهش خشکی می‌شود. البته لازم است بدانید درمان گیاهی مکمل درمان‌های تخصصی مانند فیزیوتراپی است و برای نتیجه بهتر باید همراه با روش‌های پزشکی انجام شود. مشاوره با پزشک یا فیزیوتراپیست جهت انتخاب روش مناسب ضروری است.

عوارض درمان نکردن انگشت ماشه‌ ای

درمان نکردن تریگر فینگر می‌تواند منجر به پیشرفت بیماری و بروز مشکلات جدی در عملکرد انگشت شود. در مراحل اولیه، تنها درد و گیر کردن گاه‌به‌گاه انگشت مشاهده می‌شود، اما با گذشت زمان، انگشت ممکن است به طور کامل قفل شده و قادر به باز شدن نباشد. این وضعیت محدودیت شدید در حرکات روزمره دست ایجاد می‌کند و انجام فعالیت‌های ساده مانند گرفتن اشیاء یا نوشتن را دشوار می‌سازد.

علاوه بر محدودیت حرکتی، التهاب و فشار مداوم روی تاندون‌ها ممکن است باعث آسیب دائمی به بافت تاندون و کاهش انعطاف‌پذیری آن شود. در موارد مزمن، نیاز به جراحی افزایش می‌یابد و روند بهبودی پس از جراحی نیز طولانی‌تر و دشوارتر خواهد بود. بنابراین، مراجعه به موقع و شروع درمان، به ویژه با فیزیوتراپی تخصصی، از اهمیت بالایی برخوردار است.

خدمات تخصصی کلینیک فیزیوتراپی خانه سلامت برای درمان تریگر فینگر

کلینیک فیزیوتراپی خانه سلامت با بهره‌گیری از تیم مجرب به سرپرستی فیزیوتراپیست سعید مزین و مجهز به دستگاه‌های مدرن فیزیوتراپی مانند لیزر پرتوان، الکتروتراپی، مگنت تراپی و تمرین‌درمانی پیشرفته، یکی از مراکز تخصصی درمان تریگر فینگر در تهران است.

خدمات ما شامل:

• ارزیابی دقیق وضعیت تاندون‌ها و انگشت

• طراحی برنامه درمانی شخصی‌سازی‌شده

• درمان در منزل یا کلینیک

• مشاوره تغذیه و حرکت درمانی مکمل

• پیگیری روند درمان تا بهبودی کامل

سوالات پرتکرار درباره تریگر فینگر

آیا تریگر فینگر خود به خود درمان می‌شود؟

در برخی موارد خفیف، بهبود خودبه‌خودی ممکن است، اما در بیشتر موارد نیاز به درمان دارد.

درمان تریگر فینگر چقدر طول می‌کشد؟

بسته به شدت مشکل، بین ۲ تا ۱۲ هفته ممکن است لازم باشد.

آیا فیزیوتراپی جایگزین جراحی است؟

در اغلب موارد بله. فیزیوتراپی می‌تواند از نیاز به جراحی جلوگیری کند.

جمع‌بندی

تریگر فینگر یک اختلال قابل‌درمان است که در صورت پیگیری به‌موقع، می‌توان از عوارض آن پیشگیری کرد. اگر دچار درد یا گیر کردن انگشتان هستید، بهتر است پیش از پیشرفت بیماری با یک متخصص فیزیوتراپی مشورت کنید.

کلینیک فیزیوتراپی خانه سلامت آماده ارائه خدمات تخصصی فیزیوتراپی در درمان تریگر فینگر با فیزیوتراپی، چه در کلینیک و چه در منزل شما است.

📞 برای مشاوره یا تعیین وقت، همین حالا تماس بگیرید.