سکته مغزی یکی از بیماری های جدی و شایع و سومین عامل مرگ و ناتوانی در جهان است که به دلیل بروز اختلال در رسیدن خون به قسمت هایی از مغز رخ می دهد. عدم خون رسانی مناسب سبب نرسیدن اکسیژن و دیگر مواد مورد نیاز به سلول های مغزی و در نتیجه آسیب و از بین رفتن آن ها می شود. این وضعت می تواند عوارض جدی همچون فلج شدن، اختلال هوشیاری و حتی مرگ بیمار را در پی داشته باشد.
اختلال در خون رسانی به قسمتی از مغز می تواند در عملکرد طبیعی مغز مشکلاتی ایجاد کند (میزان این مشکلات بستگی به شدت آسیب دارد). سکته مغزی باید بطور اورژانسی تحت درمان قرار بگیرد و اقدامات درمانی مناسب در کوتاه ترین زمان ممکن برای بیمار انجام بگیرد. هرچه زمان بیشتری از سکته مغزی بگذرد و فرد تحت درمان قرار نگیرد احتمال مرگ سلو ل های مغزی و در نتیجه عوارض ناشی از آن افزایش خواهد یافت.
پزشک با استفاده از سی تی اسکن و ام آر آی، شدت و محل ضایعه را بررسی و بر اساس آن اقدامات درمانی را انجام می دهد. بسیاری از موارد، سکته مغزی به دلیل انسداد یکی از شریان های مغزی با لخته خون ایجاد می شود که سکته ایسکمیک نامیده می شود و درصد کمی از انواع سکته مغزی که خونریزی دهنده نامیده می شوندبه دلیل پارگی یکی از عروق مغز و تجمع خون در قسمتی از مغز رخ می دهند.
علائم سکته مغزی
- ضعف یا بی‌حسی ناگهانی در یک طرف صورت و دست و پا
- سردرد و سرگیجه بدون دلیل
- از دست دادن تعادل
- عدم هماهنگی اندام ها
- دشواری در حرف زدن (بریده بریده حرف زدن)
- اختلال در درک محیط اطراف
- تاری دید و دوبینی
- از دست دادن هوشیاری
فیلم فیزیوتراپی سکته مغزی
عوارض سکته مغزی
عوارض ناشی از سکته مغزی بسته به شدت بیماری و زمان دریافت خدمات درمانی (هرچه بیمار سریع تر به مراکز درمانی منتقل شود احتمال بروز عوارض جدی کمتر خواهد بود) متفاوت است. برخی از عوارضی که ممکن است در نتیجه این بیماری برای فرد ایجاد شوند عبارتند از :
- تورم بافت مغز
- فلج موقتی یا دائمی بدن
- ضعف عضلات
- درد عضلات درگیر
- اختلال در گفتار و بلع
- آلزایمر
- بی اختیاری ادرار
- بی اختیاری مدفوع
- اختلالات روحی مانند افسردگی
درمان و مراقبت های بعد از سکته مغزی
پس از درمان اولیه در فاز حاد بیماری، توانبخشی و فیزیوتراپی سکته مغزی نقش مهمی در بازیابی قدرت عضلات ضعیف شده و بهبود توانایی های حرکتی دارد. فیزیوتراپی سبب افزایش انعطاف پذیری مفاصل، کاهش خشکی و سفتی مفاصل و بازتوانی بیمار در جهت بازگشت هرچه سریع تر وی به حداکثر توانایی های جسمی و حرکتی است. فیزیوتراپی بر اساس شرایط بیمار برنامه توانبخشی مخصوص را تنظیم می کند.
فیزیوتراپی سکته مغزی در بیمارستان و پس از طی مرحله حاد بیماری آغاز شده و پس از آن با فیزیوتراپی در منزل ادامه می یابد. فیزیوتراپی در منزل سبب بهبود وضعیت حرکتی بیمار و کاهش مشکلات جسمی _ حرکتی ایجاد شده می شود. عوارض ناشی از این بیماری جدی سبب بروز اختلال در حرکت طبیعی فرد و ناتوانی در حفظ تعادل و راه رفتن بطور طبیعی می شود.
به همین دلیل فیزیوتراپی در منزل برای مبتلایان به سکته مغزی امری ارزشمند محسوب می شود. فیزیوتراپی در منزل بدون نیاز به خروج بیمار از منزل و مراجعه به کلینیک فیزیوتراپی می تواند به کاهش عوارض و تسریع بهبودی کمک کند.
فیزیوتراپی از بروز ترین درمان های سکته مغزی به منظور کاهش مشکلات و عوارض ناشی از آسیب سلول های مغزی در بیماران مبتلا به این بیماری استفاده می کند. بسیاری از بیماران مبتلا نیازمند استفاده از وسایل کمکی همچون عصا، واکر و ویلچر هستند. فیزیوتراپی در مورد نحوه صحیح استفاده از این وسایل، آموزش هایی به بیمار و خانواده وی می دهد.
🔔 گفتاردرمانی نیز برای درمان مشکلات ایجاد شده در زمینه ی گفتار و بلع بیماران ضروری است.
مراقبت های بعد از سکته مغزی
- اقدامات توانبخشی جهت بهبود حرکتی
- جابجا کردن مرتب بیمار و استفاده از تشک مواج جهت جلوگیری از زخم بستر
- مراقبت تنفسی جهت تخلیه بهتر خلط و تنفس موثرتر بیمار
- مراقبت دستگاه ادراری و خروج هر چه سریعتر سوند
- رساندن غذا، اب و داروها به بیمار از طریق لوله بینی، معده ای یا دهان
- مراجعه مرتب به پزشک معالج جهت تنظیم دارو
پیشگیری از سکته مغزی
یکی از علل اصلی بروز سکته مغزی رعایت نکردن اصول پایه ای سلامتی است که شامل تغذیه و فعالیت جسمی است .هر چه فعالیت کمتر، رژیم غذایی ناسالم تر و وزن بیشتری داشته باشیم و از طرف دیگر هوای ناسالم تری را تنفس کنیم و استرس بیشتری داشته باشیم احتمال بروز سکته بیشتر است.
سیگار کشیدن، کم تحرک بودن و استفاده زیاد از الکل جزو علل اصلی سکته مغزی محسوب می شوند. یکی دیگر از عواملی که باعث سکته مغزی می شود، داشتن رژیم غذایی اشتباه است. یک رژیم غذایی نامناسب باعث افزایش خطر سکته می شود.
- مصرف زیاد چربی ها و کلسترول باعث باریک شدن رگ های خونی توسط پلاک ها می گردد.
- مصرف زیاد نمک باعث افزایش فشار خون می گردد.
- مصرف زیاد کالری به چاق شدن می انجامد.
🔔 یک رژیم غنی از میوه ها و سبزیجات، غلات سبوس دار و ماهی ممکن است در کاهش سکته مغزی موثر باشد.
دلایل و عوامل خطر بروز سکته مغزی
- کم تحرکی و نداشتن فعالیت بدنی کافی
- بالا بودن کلسترول خون
- پر فشاری خون
- افزایش سنبر اساس آمارها بیشتر مبتلایان به سکته مغزی را افراد سالمند تشکیل می دهند.
- چاقیاضافه وزن نیز یکی از عوامل افزایش دهنده ریسک ابتلا به انواع بیماری های از جمله سکته مغزی است.
- بیماری های زمینه ای مانند دیابت و بیماری های قلبی و عروقی
- کشیدن سیگار و استعمال سایر دخانیات
- اعتیاد به الکل
- رژیم غذایی ناسالم (مصرف غذاهای چرب، شور، کنسروی ، فست فود و …)