فیزیوتراپی واژینال یک شیوه درمانی هدفمند است که عضلات لگن، دنبالچه و ساکروم را تقویت می‌کند و قدرت و عملکرد آن‌ها را بهبود می‌بخشد؛ به‌طوری که اختلالات و مشکلات مجاری ادارای و تناسلی رفع می‌شوند و کیفیت زندگی و وضعیت سلامت خانم‌ها ارتقا پیدا می‌کند. در این مطلب قصد داریم اطلاعات کامل و دقیقی درباره تعریف فیزیوتراپی واژینال و کاربردهای آن در اختیار شما قرار دهیم.
فیزیوتراپی واژینال چیست؟
فیزیوتراپی واژینال تکنیک درمانی موثری است که قدرت و عملکرد عضلات کف لگن، رباط‌ها و بافت‌های همبند متصل به آن را بهبود می‌بخشد و با حمایت از عضلات لگن، فعالیت مثانه و روده را کنترل می‌کند. فیزیوتراپیست با استفاده از تمرینات فیزیکی که از طریق دسترسی به واژن و راست روده انجام می‌دهد، تمرینات تنفسی و ماساژ، علاوه بر حمایت از دستگاه اداری و تناسلی، میزان برانگیختگی و رضایت از رابطه جنسی را هم ارتقا می‌دهد.
قطعا استفاده از فیزیوتراپی برای درمان مشکلات واژینال نسبت به جراحی کم‌هزینه‌تر و آسان‌تر است و عوارض کمتری ایجاد می‌کند؛ به همین دلیل بهره‌گیری از تکنیک‌های فیزوتراپی واژن برای درمان اختلالات مربوط به مجاری ادراری و تناسلی، رحم، مثانه، رکتوم با استقبال بالایی مواجه است.
کاربردهای فیزیوتراپی واژینال چیست؟
فیزویوتراپی در ناحیه واژینال، عضلات، رباط‌ها و بافت‌های همبند متصل به لگن را تقویت می‌کند و موجب ارتقا برانگیختگی جنسی می‌شود. حتی در کنترل حرکات روده و مثانه هم موثر است. بنابراین کاربردهای آن شامل موارد زیر است:
۱_ درمان واژینیسموس
واژینیسموس وضعیتی است که موجب سفت شدن غیر ارادی عضلات کف لگن و ماهیچه‌های دهانه واژن می‌شود و دخول را برای خانم‌ها دردناک و سخت می‌کند. حتی برخی از خانم‌ها هنگام استفاده از تامپون یا معاینه لگن هم درد و نارراحتی را تجربه می‌کنند. یکی از بهترین شیوه‌های درمان واژینیسموس، فیزیوتراپی است که با استفاده از تکنیک‌های بازآموزی عضلات کف لگن و با هدف تقویت و کشش عضلات انجام می‌شود و میزان درد و اضطراب هنگام دخول را کاهش می‌دهد.
۲_ آسیب‌های زایمان طبیعی
یکی دیگر از کاربردهای فیزیوتراپی واژینال، درمان آسیب‌های زایمان طبیعی است. برخی از خانم‌ها بعد از زایمان طبیعی در کنترل ادرار یا تنش عضلانی به مشکل می‌خورند و نیاز به درمان دارند که تمرینات فیزیوتراپی این مشکلات را حل می‌کند.
۲_ بهبود دردهای لگنی
دردها و اسپاسم‌های غیر طبیعی در ناحیه لگن روابط زناشویی را دچار اختلال می‌کند. در برخی از مواقع این دردها به دلیل ضعف عضلات کف لگن یا شل شدن عضلات اطراف واژن است که با تمرینات فیزیوتراپی می‌توان آن‌ها را کنترل نمود و روابطی به دور از استرس تجربه نمود.
۳_ احتباس ادرار
افتادگی مثانه یکی از عوارض زایمان طبیعی افتادگی مثانه است که موجب ایجاد درد در نواحی شکمی و تناسلی می‌شود. حتی ممکن است میزان افتادگی به حدی باشد که بخشی از مثانه در واژن قابل مشاهده باشد. فیزیوتراپیست با تحریک الکتریکی و تقویت عضلات می‌تواند این مشکل را درمان کند.
۴_ شل بودن واژن
شل شدن عضلات دهانه واژن مانعی برای لذت بردن از رابطه جنسی است و روابط زناشویی را مختل می‌کند. با فیزیوتراپی واژینال می‌توان عضلات را تقویت نمود و میزان رضایت زوجین از رابطه جنسی را افزایش داد.
۵_ بی‌اختیاری ادرار
تمام مشکلات و اختلالاتی که بعد از زایمان طبیعی ایجاد می‌شود، مانند بی‌اختیار ادرار یا مدفوع، اختلال ارگاسم و شل شدن عضلات واژن با حرکات اصلاحی فیزیوتراپی واژینال قابل رفع است. بی‌اختیاری ادرار بعد از زایمان به دلیل عدم آموزش مادر باردار اتفاق می‌افتد و با آموزش تا حد زیادی قابل پیشگیری است.
۶_ درمان اختلالات جنسی با فیزیوتراپی واژینال
برای درمان اختلالات جنسی و افزایش توانایی لذت بردن از فعالیت جنسی می‌توان با فیزیوتراپی، عضلات لگن و واژن را تقویت کرد.
۷_ مقاربت یا نزدیکی دردناک
مقاربت دردناک یا دیسپارونی یکی از مشکلات آزاردهنده است که برخی از زوجین گرفتار آن می‌شوند. در مواقعی که علت مقاربت دردناک ضعف ماهیچه‌های لگن و واژن باشد، فیزیوتراپیست با استفاده از تحریک الکتریکی یا تکنیک‌های مختلف ماساژ می‌تواند عضلات را تقویت کند تا انقباض عضلات و درد و ناراحتی کمتر شود.
۸_ افتادگی رحم یا پرولاپس احشای لگنی
پرولاپس رحم یکی از مشکلات شایع بین زنان است که به دلیل از دست رفتن قدرت ماهیچه‌های لگن و شکم ایجاد می‌شود. عوامل مختلفی مانند بالا رفتن سن و ترشح استروژن و زایمان طبیعی باعث ایجاد اختلال در عملکرد عضلات نگهدارنده رحم می‌شود و آن را به سمت کانال واژن و دهانه رحم هدایت می‌کند. در نتیجه پرولاپس رحم اتفاق می‌افتد. جلسات منظم فیزیوتراپی واژینال با نظر باعث تقویت عضلات، ماهیچه و رباط‌های ناحیه شکم و لگن می‌شود و کیفیت زندگی فرد را افزایش می‌دهد.
۹_ سوزش و درد واژن
سوزش و درد واژن که با نام والوودینیا شناخته می‌شود یکی از عارضه‌های شایع دستگاه تناسلی است که با علائمی نظیر قرمزی و التهاب واژن، سوزش و خارش یا احساس داغی و گرگرفتگی همراه است. اغلب اوقات پزشک بعد از پیدا کردن علت سوزش و درد و درمان دارویی، جلسات فیزیوتراپی را به بیمار پیشنهاد می‌کند که اثربخشی بالایی دارد.
فیزیوتراپی واژن چگونه انجام می‌شود؟
در فیزیوتراپی واژینال از تکنیک‌های مختلفی برای بهبود وضعیت فیزیکی واژن و اطراف آن استفاده می‌شود که شامل موارد زیر است:
۱_ تمرینات کششی و تقویتی
تمرینات توانبخشی عضلات لگن و واژن مشکلاتی مانند تنش، ضعف و نقص عضلات را برطرف می‌کند و موجب هوشیاری عضلانی می‌شود.
۲_ تکنیک‌های ماساژ درمانی و تکنیک‌های تنفسی
تکنیک‌های ماساژ واژن یا منوال‌تراپی از شیوه‌های مفید برای کاهش تنش‌های عضلانی واژن و ریلکس کردن آن‌ها است که اثربخشی بالایی دارد. در این شیوه جریان خون در نواحی اطراف واژن و لگن بهبود پیدا می‌کند که موجب کاهش درد و ناراحتی می‌شود. همچنین تکنیک‌های تنفس به بیماران کمک می‌کند اثرات مثبت درمان را مشاهده کنند.
۳_ آموزش‌های تغییر شیوه‌های تحریک جنسی
گروه دیگری از تکنیک‌های مربوط فیزیوتراپی واژینال بهبود ارتباط با بدن و تجربه جنسی لذت‌بخش است. فیزیوتراپیست سعی می‌کند با این تمرینات نگرش بیمار را به روابط جنسی تغییر دهد و با آموزش شیوه‌های جدید تحریک جنسی فرایند درمان را پیگیری کند.
به این نکته هم دقت داشته باشید که شیوه‌های آموزشی فیزیوتراپی واژن در تقویت اعتماد به نفس خانم‌ها تاثیر دارد و باعث می‌شود زوجین بتوانند روابط جنسی رضایت‌بخشی را تجربه کنند.
سوالات متداول فیزیوتراپی واژینال
پرتکرار ترین سوالات شما عزیران
۱_ چه کسانی به فیزیوتراپی واژن نیاز دارند؟
خانم‌هایی که درگیر دردهای قاعدگی، مقاربت یا درد ناحیه لگن هستند، همچنین کسانی که مشکلات ارگاسم، واژینیسموس، بی‌اختیاری ادرار، احتباس ادرار یا مشکلات دیگر ناحیه تناسلی هستند، می‌توانند از این شیوه درمان استفاده کنند.
۲_ آیا درمان واژینیسموس با فیزیوتراپی درد دارد؟
یکی از مزایای مهم فیزیوتراپی واژینال این است که هیچ درد و عارضه‌ای ندارد؛ زیرا در این روش جریان‌های الکتریکی در بهبود موضع درد و التیام بخشی تاثیر دارند بنابراین کسانی که واژینیسموس دارند می‌توانند بدون نگرانی از درد و ناراحتی فیزیوتراپی، این شیوه درمان را پیگیری کنند.
۳_ آیا گشادی واژن بعد از زایمان با فیزیوتراپی درمان می‌شود؟
یکی از آسیب‌های زایمان این است که عضلات اطراف لگن کش می‌آید و ماهیچه‌های واژن شل می‌شود. بنابراین اغلب خانم‌ها بعد از زایمان با گشادی واژن روبرو می‌شوند و نمی‌توانند از رابطه جنسی لذت ببرند. تکنیک‌های مختلف فیزیوتراپی واژن درمان موثری برای گشادی واژن است.
۴_ آیا بی اختیاری ادرار بعد از زایمان طبیعی است؟
هیچ کدام از اختلالات بعد از زایمان مانند بی‌اختیار ادرار یا ریزش قطره‌ای، بی‌اختیار گاز یا مدفوع، یبوست و شل شدن عضلات واژن طبیعی نیست و باید با روش مناسبی نظیر فیزیوتراپی واژینال درمان شود.
کلینیک فیزیوتراپی خانه سلامت (سعید مزین)
