درد پاشنه پا میتواند نشانه مشکلات متعددی باشد. برای مثال، التهاب کف پا و تاندونیت آشیل، شکستگی کلسترول بالا و یا حتی عفونت می‌توانند سبب این درد شوند. اما بیشترین علت درد پاشنه پا، خار پاشنه است؛ رشد استخوانی در قسمت زیرین استخوان پاشنه پا. این استخوان اضافی هنگام راه رفتن یا ایستادن برای مدت طولانی میتواند باعث درد و ناراحتی شود. اما در بیشتر مواقع درد پاشنه بعد از بلند شدن از خواب احساس می شود.
در این مقاله، علل رایج دیگری را بررسی می‌کنیم. اگر پاشنه شما درد می‌کند و این درد ادامه‌دار است، مراجعه به پزشک ارتوپد یا فیزیوتراپیست می تواند شما را از سردرگمی خلاص کند.
علت درد پاشنه پا هنگام بلند شدن از خواب
دلایل مختلفی برای درد پاشنه پا هنگام بلند شدن از خواب وجود دارد؛ از جمله التهاب کف پا، خار پاشنه، التهاب تاندون آشیل و آسیب عصبی و یا آسیبی مانند شکستگی استرس باشد.
فاشیای کف پا، شایع‌ترین علت برای درد در ناحیه پاشنه پا است. این عارضه به دلیل التهاب بافت همبند کف پا ایجاد می‌شود. به‌طور مختصر باید بگوییم که هنگام شب، فاشیای ملتهب کف پا، سفت شده و صبح بعد از بیدار شدن، زمانیکه پای خود را روی زمین بگذارید، سبب درد در پاشنه می‌گردد.
علت درد پاشنه پا هنگام راه رفتن یا بعد از پیاده‌روی
درد پاشنه هنگام راه‌رفتن و بعد از پیاده‌روی میتواند ناشی از عوامل متعددی باشد، از جمله فاشیای کف پا، خار پاشنه، التهاب تاندون آشیل، بورسیت و کشیدگی تاندون. اگر درد شدید یا مداوم باشد، لازم است برای تشخیص آن به فیزیوتراپ مراجعه کنید.
دلایل کلی درد پاشنه پا چه چیزهایی میتواند باشد؟
ما درباره علت درد پاشنه هنگام بلند شدن از خواب، راه رفتن و پیاده‌روی مطالبی را گفتیم. اما در این بخش از مقاله می‌خواهیم به‌طور کامل به علل درد پاشنه بپردازیم. فرقی ندارد هنگام بیدار شدن از خواب یا بعد از پیاده‌روی پاشنه‌درد دارید، در هر صورت علت درد شما می تواند از موارد زیر باشد.
۱_ ورم کف پا یا التهاب فاشیای کف پا
التهاب فاشیای کف پا (Plantar fasciitis) یک بیماری شایع است. در این بیماری، فاشیای کف پا، که نوار ضخیمی از بافت در امتداد کف پا است و استخوان پاشنه را به انگشتان پا متصل می‌کند، دچار التهاب می‌شود.
فاشیای کف پا به‌عنوان ضربه‌گیر عمل کرده و از قوس پا حمایت می‌کند. هنگامی که فاشیای کف پا ملتهب یا تحریک می‌شود، میتواند منجر به التهاب کف پا شود. این التهاب اغلب به دلیل فشار مکرر یا استفاده بیش از حد از پا، مانند فعالیت‌هایی مانند دویدن، راه‌رفتن در مسافت‌های طولانی یا ایستادن طولانی‌مدت ایجاد می‌شود.
التهاب کف پا معمولاً باعث درد پاشنه پا می‌شود. این درد اغلب به‌عنوان یک احساس تیز یا خنجری در پاشنه یا در امتداد پایین پا توصیف می‌شود.
۲_ شکستگی استخوان پاشنه
شکستگی استخوان پاشنه به شکستگی در یکی از استخوان‌های پاشنه پا گفته می‌شود. استخوان پاشنه بزرگ‌ترین استخوان پا است و شکستگی آن میتواند در اثر ضربه ناگهانی مانند سقوط از ارتفاع، تصادف یا آسیب ورزشی ایجاد شود. شکستگی استخوان پاشنه میتواند باعث درد شدید و تورم در پاشنه آسیب‌دیده شود.
۳_ خارپاشنه
خار پاشنه یک رشد استخوانی است که در قسمت زیرین استخوان پاشنه ایجاد می‌شود. خار پاشنه اغلب با التهاب فاشیای کف پا همراه است و در پاسخ به التهاب مزمن و تنش در فاشیای کف پا ایجاد می‌شود. با این حال، همه افراد مبتلا به فاشیای کف پا دچار خار پاشنه نمی‌شوند.
خار پاشنه معمولاً باعث درد نمی‌شود، زیرا در واقع نتیجه تلاش بدن برای ترمیم آسیب به فاشیای کف پا است. درد همراه با خار پاشنه معمولاً به دلیل التهاب و تحریک بافت‌های اطراف مانند فاشیای کف پا یا بافت‌های نرم در ناحیه پاشنه پا است. مراجعه به پزشک و پیدا کردن راه حل مناسب بهترین راه درمان است، اما درمان خار پاشنه در منزل با استفاده از تمرین های روزانه به کنترل درد شما میتواند کمک کند.
۴_ التهاب تاندون آشیل
تاندونیت آشیل زمانی رخ می‌دهد که تاندون آشیل، که ماهیچه‌های ساق پا را به استخوان پاشنه متصل می‌کند، ملتهب شود. این التهاب میتواند باعث درد و سفتی در پشت پاشنه و همچنین تورم و حساسیت در ناحیه آسیب‌دیده شود.
استفاده بیش از حد یا فشار مکرر روی تاندون که میتواند در اثر فعالیت‌هایی مانند دویدن، پریدن، یا توقف و شروع ناگهانی رخ دهد، دلیل اصلی این عارضه است.
۵_ بورسیت پاشنه
بورسیت پاشنه (Heel bursitis) زمانی رخ می‌دهد که بورس‌ها، کیسه‌های کوچک پر از مایع که مفاصل را دربرگرفته و اصطکاک را کاهش می‌دهند، در ناحیه پاشنه ملتهب شوند. این التهاب میتواند باعث درد، تورم و حساسیت در ناحیه آسیب‌دیده شود.
شایع‌ترین علل بورسیت پاشنه، استرس مکرر یا استفاده بیش از حد از پاشنه پا است که میتواند در اثر فعالیت‌هایی مانند دویدن، پریدن، یا ایستادن طولانی‌مدت رخ دهد.
۶_ آرتریت واکنشی
آرتریت واکنشی (Reactive arthritis) نوعی آرتریت التهابی است که به‌عنوان واکنشی به عفونت در قسمت دیگری از بدن رخ می‌دهد. این مشکل به‌طور معمول مفاصل، چشم‌ها و مجاری ادراری را تحت تاثیر قرار می‌دهد. از جمله این مفاصل میتواند مفاصل پا باشد. به‌عبارت دیگر، درد پاشنه میتواند نشانه‌ای از آرتریت واکنشی محسوب گردد.
۷_ درد ماهیچه پشت پا و گرفتگی عصب پا
درد عضلانی در پشت ساق و فشردگی عصب ساق پا هر دو می‌توانند باعث درد پاشنه پا شوند. ماهیچه‌های پشت ساق پا از طریق تاندون آشیل به استخوان پاشنه می‌چسبند و هرگونه درد یا سفتی در این عضلات میتواند به تاندون فشار وارد کند و منجر به درد پاشنه پا شود. فشردگی عصب در پا، مانند سیاتیک، نیز میتواند باعث درد ارجاعی در پاشنه پا شود.
۸_ استئوکندروس
استئوکندروز (Osteochondrosis) عارضه‌ای است که در آن بخشی از استخوان یا غضروف در مفصل به دلیل کمبود جریان خون می‌میرد. این عارضه میتواند باعث درد، تورم و سفتی در مفصل آسیب‌دیده شود.
التهاب کف پا، خار پاشنه، التهاب تاندون آشیل، شکستگی و گیر‌افتادن عصب همگی می‌توانند سبب استئوکندروز شوند.
کلسترول بالا و درد پاشنه پا
افرادی که کلسترول تام بالا و یا سطوح بالای LDL (شکل بد کلسترول) دارند، بیشتر در معرض درد تاندون هستند و از آنجایی که آشیل بزرگ‌ترین تاندون است و تمام وزن را تحمل می‌کند، در این شرایط آسیب‌پذیر است. همان‌طور که گفتیم، تورم تاندون میتواند سبب درد پاشنه پا شود.
تصور می‌شود که تجمع کلسترول باعث سطح پایین التهاب مداوم می‌شود که بر تاندون‌ها تأثیر گذاشته و باعث ایجاد درد و حساسیت به آسیب می‌شود.
وجود چه علائم جانبی دیگر، نشانه مشکل جدی در پاشنه پا است؟
برخی علائم اضافی همراه با درد پاشنه پا ممکن است نشان‌دهنده یک مشکل جدی‌تر باشد. این علائم شامل موارد زیر هستند.
- تب: نشانه عفونت یا بیماری التهابی
- تورم و قرمزی شدید: عفونت، التهاب شدید یا آسیب تروماتیک
- دشواری در تحمل وزن روی پای آسیب‌دیده
- بی‌حسی یا ضعف در پا یا مچ پا
- سابقه تروما: ممکن است شکستگی باشد.
چه زمانی باید به پزشک مراجعه کنیم؟
اگر پاشنه پای شما مداوم درد می‌کند و با درمان‌های خانگی مانند استراحت، یخ و مسکن‌های بدون نسخه بهبود نمی‌یابد، بهتر است با یک فیزیوتراپیست مشورت کنید. همچنین اگر درد پاشنه پا شدید و همراه با قرمزی یا تورم است، یا اگر در ایستادن یا راه‌رفتن مشکل دارید، باید به فیزیوتراپ مراجعه کنید. همچنین در موارد درد شدید پاشنه بلافاصله پس از آسیب‌دیدگی و عدم توانایی خم‌کردن پا به سمت پایین، بلند‌شدن روی انگشتان یا راه رفتن طبق معمول، همگی نیاز به ویزیت ارتوپد دارند.
دلایل مختلفی میتواند سبب درد پاشنه شود. این درد گاهاً بی دلیل و گاهی هم چند عامل با هم سبب این درد می‌شوند. درد پاشنه معمولا به دلیل فشار و استفاده زیاد از کف پا و استخوان پاشنه ایجاد می‌شود. این فشار زیاد و ناصحیح میتواند در نتیجه پیاده‌وری و ایستادن طولانی، پریدن، دویدن و کفش‌های تنگ و نامناسب ایجاد شود. همه این عوامل می‌توانند کف پا را تحت تاثیر قرار داده و با مکانیزم‌های متفاوتی سبب درد پاشنه شوند. گاهی درد پاشنه به دلیل التهاب فاشیای کف پا است و گاه به دلیل خار پاشنه رخ می‌دهد. عوامل دیگر آرتریت، مشکلات ماهیچه‌ای و کشیدگی و التهاب تاندون آشیل هم میتواند سبب درد پاشنه شود. لازم است در صورت استمرار درد برای تشخیص مناسب به ارتوپد مراجعه کنید.
کلینیک فیزیوتراپی خانه سلامت (سعید مزین) در سعادت آباد
