واژینیسموس اختلالی است که با انقباض غیرارادی و غیرقابل کنترل عضلات واژن همراه است و می‌تواند به مشکلات قابل توجهی در رابطه جنسی منجر شود. درمان واژینیسموس به روش‌های مختلفی ممکن است صورت بگیرد که ازجمله آنها می‌توان به درمان با دستگاه آر اف (RF)، اکیوپانچر و یا بیو فیدبک در فیزیوتراپی اشاره کرد.
۱_ درمان واژینیسموس با RF
دستگاه آر اف یکی از روش‌های نوین و مؤثر در درمان واژینیسموس است که با ارسال امواج الکترومغناطیسی به سلول‌های واژن، عملکرد آنها را بهبود می‌بخشد و از انقباض غیرارادی عضلات واژن جلوگیری می‌کند.
خوشبختانه در اولین جلسه می‌توان کاهش درد لگنی و بهبود دخول را مشاهده کرد.
مزایای درمان واژینیسموس با دستگاه RF
مزایای استفاده از RF واژینال شامل موارد زیر است:
- تعداد جلسات کمتر
- افزایش حس در ناحیه کلیتورال و بهبود ارگاسم
- نتایج پایدار
- افزایش میل جنسی
- حفظ pH طبیعی واژن و جلوگیری از عفونت
- روش غیرتهاجمی، بدون درد و خونریزی
- بدون عوارض
- بدون نیاز به مراقبت‌های خاص
- بدون دوره نقاهت
۲_ درمان واژینیموس با بایو فیدبک
این دستگاه قادر بوده اختلالات عضلات را تشخیص داده و برنامه‌های درمانی مناسب برای هر فرد براساس وضعیت کف لگن تنظیم کند. دستگاه بیوفیدبک نه تنها برای درمان واژینیسموس، بلکه برای مشکلات دیگری مانند دردهای لگنی، بی‌اختیاری ادرار، یبوست، افتادگی رحم، بی‌اختیاری مدفوع، احتباس ادرار و سایر اختلالات مرتبط با کف لگن نیز مؤثر است.
۳_ اکو پانچر
این روش شامل قرار دادن سوزن‌های بسیار نازک در نقاط خاص بدن است تا به تنظیم انرژی و بهبود عملکرد عضلات کمک کند. در درمان واژینیسموس، اکوپانکچر بر نقاط خاص بدن تمرکز دارد تا به کاهش تنش و درد عضلات واژن بپردازد. با تحریک این نقاط، هدف کاهش اسپاسم‌های عضلانی و بهبود آرامش و کنترل عضلات واژن است. این روش می‌تواند به مرور زمان به بهبود وضعیت جنسی و کاهش علائم واژینیسموس کمک کند.
درمان شلی واژن با فیزیوتراپی
دیگر روش های درمان واژینیسموس
برای درمان واژینیسموس می‌توان از روش‌های مختلفی استفاده کرد:
۱_ مراجعه به سکس تراپیست
مشاوره با سکس‌تراپیست یا مشاور جنسی یکی از روش‌های اصلی درمان واژینیسموس است. این جلسات به فرد کمک می‌کند تا ریشه‌های روانی مشکل مانند ترس یا تجربه‌های ناخوشایند گذشته را شناسایی و برطرف کند. اگر فرد تجربه‌ای از سوءاستفاده جنسی در گذشته داشته باشد، مشاوره با روان‌پزشک و سکس‌تراپیست ضروری است.
۲_ تمرین کگل
برای تقویت عضلات واژن و لگن، تمرینات کگل یکی از مؤثرترین روش‌ها است. این تمرینات به شما کمک می‌کند تا کنترل بیشتری بر عضلات ناحیه لگن داشته باشید. برای شناسایی عضلات کف لگن، می‌توانید هنگام ادرار کردن سعی کنید جریان ادرار را متوقف کنید؛ این همان عضلاتی است که در تمرین کگل به‌کار گرفته می‌شود. برای انجام تمرین کگل، ابتدا عضلات کف لگن را به مدت ۵ ثانیه منقبض کرده، سپس به آرامی آنها را رها کنید. این تمرین را هر روز چندبار انجام دهید.
۳_ معاینه پزشکی و سونوگرافی
برخی از مشکلات سلامتی مانند عفونت‌ها یا آندومتریوز ممکن است واژینیسموس را تشدید کنند. بنابراین، معاینه توسط پزشک زنان و انجام سونوگرافی برای تشخیص این مشکلات می‌تواند در درمان واژینیسموس مؤثر باشد.
۴_ تمرین تمرکز حواس
در این روش باید چند هفته از دخول در رابطه جنسی اجتناب کرده و به‌جای آن بر لذت و پیش‌نوازی تمرکز کنید. این روش به کاهش استرس و اضطراب کمک می‌کند و زمانی که هردو شریک آمادگی لازم را پیدا کردند، دخول به تدریج انجام می‌شود.
۵_ استفاده از دیلاتور ها یا اپلیکاتور های مخصوص
این درمان با کمک دیلاتورهایی در سایزهای مختلف انجام می‌شود. ابتدا باید از کوچک‌ترین سایز شروع کرده و به‌آرامی دیلاتور را وارد واژن کنید. این تمرین به عضلات واژن کمک می‌کند تا به تدریج به ورود جسم خارجی عادت کند. به مرور می‌توانید از سایزهای بزرگ‌تری استفاده کنید تا درنهایت به دخول طبیعی برسید.
۶_ جراحی
در برخی موارد، به دلایل مادرزادی یا مشکلات ناشی از زایمان و جراحی‌های قبلی، واژن تنگ می‌شود که با جراحی قابل اصلاح است. همچنین، بافت‌های آندومتریوز که ممکن است باعث تنگی واژن شده باشند، از طریق جراحی قابل برداشتن هستند.
۷_ وان آب گرم
نشستن در وان آب گرم به مدت ۱۵ تا ۲۰ دقیقه قبل از رابطه جنسی می‌تواند به شل شدن عضلات کمک کند و درنتیجه، درد کمتری تجربه شود.
۸_ تزریق بوتاکس
در موارد خاص از بوتاکس برای فلج کردن عضلات واژن و جلوگیری از انقباض آنها استفاده می‌شود. این روش می‌تواند به عنوان یک گزینه درمانی برای برخی افراد مفید باشد.
۹_ استفاده از ژل های روان کننده
در صورتی که واژن خشک باشد، مانند دوران یائسگی، استفاده از ژل‌های روان‌کننده می‌تواند دخول را آسان‌تر کند.
۱۰_ انتخاب پوزیشن مناسب
انتخاب پوزیشنی که در آن فرد کنترل بیشتری بر ورود آلت تناسلی داشته باشد، می‌تواند به کاهش درد و افزایش راحتی کمک کند.
فیزیوتراپی در منزل و ویزیت آنلاین
علائم واژینیسموس
واژینیسموس با علائم مختلفی بروز می‌کند که اولین و بارزترین آن (دیسپارونی) یا همان رابطه جنسی دردناک است. در این حالت، درد معمولا با ورود آلت تناسلی آغاز می‌شود و با خروج آن کاهش می‌یابد. علائم دیگر آن عبارتند از:
- کاهش یا از دست دادن میل جنسی
- تجربه ترس و اضطراب شدید در هنگام برقراری رابطه جنسی
- ناتوانی در برقراری رابطه جنسی
- سفتی و سوزش واژن در هنگام نزدیکی
- بروز اسپاسم عضلانی شدید که گاهی ممکن است باعث قطع شدن موقت تنفس شود.
علائم واژینیسموس آن‌قدر آشکار هستند که فرد معمولا در مدت کوتاهی به وجود آنها پی می‌برد. این علائم به صورت غیرارادی بروز می‌کنند و بدون درمان، امکان کنترل آنها وجود ندارد.
علت واژینیسموس
علت دقیق واژینیسموس هنوز به طور کامل مشخص نیست، اما این اختلال اغلب با اضطراب یا ترس از رابطه جنسی مرتبط است؛ اما نمی‌توان به قطعیت گفت که اضطراب علت واژینیسموس است یا این اختلال خود باعث ایجاد اضطراب می‌شود.
برخی افراد در تمام موقعیت‌ها و هنگام ورود هر جسم خارجی به واژن دچار واژینیسموس می‌شوند، درحالی که بعضی دیگر فقط هنگام رابطه جنسی، استفاده از تامپون یا معاینه پزشکی با این مشکل روبه‌رو هستند. همچنین، مشکلات سلامتی مانند عفونت و خشکی واژن می‌توانند شدت واژینیسموس را افزایش دهند.
دلایل شایع واژینیسموس شامل موارد زیر هستند:
- تجربه تروما یا تجاوز جنسی و داشتن ترس و احساس منفی نسبت به رابطه جنسی
- افسردگی
- ترس از بارداری
- اضطراب که می‌تواند دوطرفه باشد (واژینیسموس باعث اضطراب شود و بالعکس)
- حساسیت اعصاب دهانه واژن
- تغییرات هورمونی پس از یائسگی که منجر به خشکی واژن می‌شود
- عفونت‌هایی که با درد و سوزش شدید همراه هستند.
- نداشتن آمادگی روحی و عاطفی برای رابطه جنسی
- ابتلا به بیماری‌هایی مانند آندومتریوز یا بیماری‌های التهابی لگن که واژینیسموس را تشدید می‌کنند.
- تحریک ناکافی قبل از دخول که منجر به کمبود ترشحات رحمی و خشک بودن واژن می‌شود.
- عوارض جانبی برخی داروها
- آسیب‌های ناشی از زایمان یا جراحی لگنی
انواع واژینیسموس
بیماری واژینیسموس در دو نوع اولیه و ثانویه وجود دارد. در هردو نوع، میزان درد می‌تواند از خفیف تا شدید متفاوت باشد.
۱_ واژینیسموس اولیه
این نوع معمولا در اولین تجربه جنسی رخ می‌دهد. در این حالت، فرد در هنگام نزدیکی دچار درد، سوزش و انقباض خفیف عضلات واژن می‌شود و ورود آلت تناسلی به واژن بسیار دشوار و دردناک به نظر می‌رسد. این درد با متوقف‌کردن دخول از بین می‌رود.
۲_ واژینیسموس ثانویه
این نوع در افرادی مشاهده می‌شود که قبلا رابطه جنسی نرمال داشته‌اند و چنین مشکلی را تجربه نکرده‌اند، اما در مرحله‌ای از زندگی خود با این اختلال مواجه شده‌اند. عوامل مختلفی مانند تجاوز جنسی، عفونت، زایمان، جراحی و حتی پساقاعدگی می‌توانند موجب بروز این حالت شوند. کاهش سطح هورمون استروژن در دوران پساقاعدگی ممکن است باعث خشکی واژن و درنتیجه مقاربت دردناکی شود.
انتخاب بهترین روش درمانی
واژینیسموس یک اختلال پیچیده است که می‌تواند تأثیرات قابل توجهی بر کیفیت زندگی و رابطه جنسی فرد داشته باشد. علل این اختلال می‌تواند شامل مسائل روانی، آسیب‌های جسمی یا تغییرات هورمونی باشد. درمان‌های مختلفی برای واژینیسموس وجود دارد که شامل مشاوره روان‌شناختی، تمرینات کگل، استفاده از دیلاتورها، درمان‌های پزشکی و تکنیک‌های فیزیوتراپی است.
شناخت دقیق علت و انتخاب روش درمانی مناسب می‌تواند به بهبود شرایط فرد کمک کند. برای دریافت مشاوره و برنامه درمانی حرفه‌ای، کلینیک فیزیوتراپی خانه سلامت گزینه‌ای معتبر و در این زمینه است.
سوالات متداول
۱. برای درمان واژینیسموس باید به چه پزشکی مراجعه کنم؟
برای درمان مشکل واژینیسموس، می‌توانید به زنان و یا کلینیک فیزیوتراپی مراجعه کنید.
۲. بعد از جراحی یا کورتاژ دخول دردناک دارم آیا واژینیموس است؟
بله، عمل کورتاژ می‌تواند منجر به مشکل دخول دردناک شده و ممکن است باعث واژینیسموس ثانویه شود. برخی از بیماری‌ها یا جراحی‌ها مانند جراحی‌های لگن، جراحی‌های واژینال، تومورهای زایمانی و کورتاژ می‌توانند باعث انقباض غیرارادی واژن و بروز واژینیسموس ثانویه شوند.
