طی فعالیتهای روزانه، زانو باید وزن انسان را تحمل کند و نقش زیادی در حرکت فرد دارد. اگر هنگام خم و صاف کردن زانو، درد شدید، گرفتگی یا خشکی در زانو را حس کردید، قطعا مشکلی وجود دارد. به خصوص برای خم نشدن زانو بعد از جراحی زانو، جراحی مفصل زانو یا درمان شکستگی بخشهایی مانند ران باید توسط یک پزشک معاینه شوید. در نهایت پزشک برای شما تمرینات و یا فیزیوتراپی برای خم شدن زانو را تجویز میکند.
در ادامه مطلب علاوه بر مرور دلایل خم نشدن زانو بعد از جراحی، شکستگی و … به انواع روش های فیزیوتراپی برای خم شدن زانو میپردازیم….
میزان خم و راست شدن زانو پس از جراحی تعویض مفصل زانو
معمولا زاویه خک شدن زانو بعد از تعویض مفصل زانو در حالت نرمال باید تا ۹۰ درجه برسد. اما در صورت احساس درد و یا وجود مشکل حین خم کردن زانو باید این مشکل را پیگیری کنید.
علت خم نشدن زانو بعد از درمان شکستگی
علت خم نشدن زانو بعد از درمان شکستگی به محل آن بستگی دارد. اگر این شکستگی نزدیک مفصل استخوان زانو باشد، ممکن است محدودیتهایی برای شما ایجاد کند. ولی در حالتی که شکستگی در خط مفصل استخوان زانو یا نزدیکی آن نیست، بیمار با توانبخشی تخصصی و فعال بهبود پیدا میکند.
یکی دیگر از عواملی که روی بهبود شما و خم شدن زانو بعد از درمان شکستگی تاثیر میگذارد، انجام فیزیوتراپی برای خم شدن زانو در خانه است. یعنی به جز حرکاتی که فیزیوتراپیست با شما در کلینیک تمرین میکند، بهتر است تمریناتی را هم در خانه انجام دهید. بعد از درمان شکستگی استخوان ران، احساس درد موقع تکان دادن زانو طبیعی است. اما گاهی این درد غیر قابل تحمل میشود. پس حتما قرصهای مسکن را طبق دستور پزشک مصرف کنید.
علت خم نشدن زانو بعد از جراحی
با انجام جراحیهایی مانند بازسازی رباط صلیبی قدامی، آتروسکوپی و تعویض مفصل زانو، دامنه حرکتی بیمار بیشتر میشود. اما برخی از بیماران هنوز هم دچار محدودیت حرکتی هستند. نداشتن توانایی خم کردن زانو بیشتر از ۱۰۰ درجه، کاهش دامنه حرکتی بیمار و ایجاد مشکل در فعالیتهای روزانه از ویژگیهای فردی است که نمیتواند بعد از جراحی، زانوی خود را خم کند. این محدود شدن حرکت زانوی بیمار میتواند علتهای مختلفی داشته باشد.
۱_ آتروفیبروز در زانو
بعد از تروما یا جراحیهای زانو در مفصل این عضو، بافت اسکار و چسبنده ی فیبروز مانند، ایجاد میشود. از علائم ابتلا به آرتروفیبروز، محدودیت در حرکت دادن زانو و خم کردن آن است. فرد هنگام حرکت دادن زانو احساس درد دارد. تورم، درد و قرمزی مفصل زانو جزء علائم آرتروفیبروز هستند. برای درمان علامتهای شدید این عارضه، بیمار به جراحی باز نیاز دارد.
۲_ انجام ندادن تمرینات فیزیوتراپی
برای انجام فعالیتهای روزانه بعد از جراحی، باید تمرینات فیزیوتراپی را هم انجام دهید. در واقع این تمرینات به حرکت زانو و فعالیتهای روزمره شما سرعت میبخشند. بعضی بیماران به دلیل تحمل نکردن عوارض مسکنهای تجویز شده، از مصرف آنها خودداری میکنند. به همین دلیل هنگام انجام تمرینهای فیزیوتراپی احساس درد دارند و تمرینات خود را کنار میگذارند. بنابراین فرد به سرعت بهبود پیدا نمیکند و هنوز هم بعد از جراحی محدودیت در حرکت دارد.
۳_ وجود محدودیت در حرکت پیش از انجام جراحی
گاهی شرایط پیشین بیمار روی نتایج فرایند درمان تاثیر میگذارد. برای مثال فردی که قبل از جراحی زانو، محدودیتهای شدیدی در حرکت داشته است؛ بعد از جراحی نیز این محدودیتها را دارد. که باز هم مراجعه به کلینیک جهت انجام فیزیوتراپی زانو میتواند چاره ساز باشذ.
۴_ قرار گرفتن پروتزهای زانو در فضای نامناسب
طی جراحیهای زانو از موادی مصنوعی به نام پروتزها برای جایگزینی قسمتهای آسیب دیده مفصل استفاده میشود. هماهنگی و قرارگیری پروتز زانو با استخوان بیمار الزامی است. در صورتی که بیمار بعد از جراحی و زمان ریکاوری متوجه قرارگیری پروتز زانو در فضایی نامناسب شود، به جراحی مجدد مفصل زانو نیاز دارد.
۵_ استخوانسازی نابجای زانو
استخوانسازی نابجا، عارضهای که ممکن است بعد از جراحی مفصل زانو ایجاد شود. در صورت بروز این عارضه بعد از عمل جراحی، بافت استخوانی تشکیل شده را طی عمل باز، بیرون میآورند. پزشک ممکن است با توجه به شرایط بیمار، جراحی دوباره تعویض مفصل زانو را به بیمار توصیه کند.
انواع روش های فیزیوتراپی برای خم شدن زانو
گاهی پزشک برای بعضی بیماران بعد از عمل یا به دلیل برخی بیماریهای خاص، معاینه توسط یک فیزیوتراپیست را تجویز میکند. در این جلسه معاینه، فیزیوتراپیست از شما درباره وضعیت سلامت، تاریخچه بیماریها و سوابق پزشکیتان میپرسد. در نهایت با معاینه فیزیکی زانو و محدوده حرکتی آن، حرکتهای مناسب و روش فیزیوتراپی برای خم شدن زانو را پیشنهاد میدهد؛ از جمله:
۱_ کایروپراکتیک یا ماساژ دستی
فیزیوتراپیست به حالت دایرهای، نواحی دردناک، خشک و آسیب دیده زانو را ماساژ میدهد. در این صورت ورم و دردهای زانوی بیمار کاهش پیدا میکند. در ویدئو زیر انجام این فرآیند را توسط فیزیوتراپ، سعید مزین مشاهده می کنید:
۲_ لیزردرمانی (لیزر پرتوان و کم توان)
یکی از کاربردیترین تکنیکهای درمانی برای خم شدن زانو، لیزردرمانی است. این تکنیک فیزیوتراپی برای خم شدن زانو در سه دقیقه انجام میشود و دردی ندارد. نیروی لیزر روی ناحیه آسیب دیده زانو فوکوس کرده تا با کمک به فرایند سلولی، درد، التهاب و تورم زانو کمتر شود.
۳_ مگنت تراپی
این روش فیزیوتراپی تحت عنوان مغناطیس درمانی نیز شناخته شده است. در این فرایند برای رفع درد، بازسازی سریع عصب، کاهش التهابات و تورمها، بیشتر شدن دامنه حرکت فرد و… از نیروی مغناطیسی کمک میگیرند.
۴_ لیزر اولتراسوند
با استفاده از دستگاهی به نام اولتراسوند میتوان بافتهای آسیب دیده، عضلات و رباطهای زانو را ترمیم و این عضو را درمان کرد. فیزیوتراپیست در این روش ابتدا امواج فراصوت را به ناحیه آسیب دیده میفرستد تا گردش خون و متابولیسم این نواحی بالاتر رود. سپس با ترمیم و بهبود انعطافپذیری زانو، بیمار این عضو از بدن را به راحتی خم و صاف میکند.
۵_ شاک ویو
این فرآیند درمانی، در ترمیم و بهبود آسیب دیدگیهای زانو نقش بسزایی دارد. با استفاده از امواج شاک ویو، جریان خون در نواحی آسیب دیده و بافتها بیشتر میشود و سلولهای از بین رفته و آسیب دیده زانو را ترمیم و مجدد بازسازی میکند.
۶_ الکتروتراپی زانو
فیزیوتراپیست یک اسفنج روی پوست ناحیه آسیب دیده زانو قرار میدهد. جریان الکتریک ملایم و کمی اعمال میشود و احساس گز گز یا سوزن سوزن شدن را ایجاد میکند. این روش فیزیوتراپی برای خم شدن زانو به مرور زمان باعث کاهش درد، التهابات و تورم زانو میشود.
علت عدم موفقیت از فیزیوتراپی برای خم شدن زانو چیست؟
- انجام تمرینات اشتباه یا انجام تمرینهای تجویز شده به شکل نادرست
- عدم مصرف به موقع داروهای تجویز شده
- انجام ندادن تمرینات ورزشی در خانه
- رعایت رژیم غذایی برای بالا نرفتن وزن
- ابتلا به بیماریهای زمینهای مرتبط با حرکت زانو
- ایجاد عفونت بعد از جراحی
ماساژ بعد از عمل زانو
یکی از عوارض ناخوشایند عمل زانو و تعویض مفصل آن، خشکی و بیحرکتی مفصل است. بعد از عمل زانو، بافتهای اضافی و فیبروزی در ناحیه جراحی شده به وجود میآیند که میزان آنها در هر بیمار فرق دارد و حرکت فرد را محدود میکند.
ماساژ بعد از عمل زانو به خوبی باعث ریکاوری این اندام بعد از جراحی میشود. در صورتیکه کاملا براساس دستورات و اموزش های فیزیوتراپ این فرآیند انجام پذیرد.
منظور از ماساژ بعد از عمل زانو چیست؟
در جراحی تعویض مفصل زانو برای اینکه جراح بتواند کار خود را به طور دقیق انجام دهد، بافت عضلانی اطراف مفصل زانو را برش میدهد. به همین دلیل ترومای شدیدی در عضلات این ناحیه رخ میدهد و بعد از عمل زانو، اسپاسم و التهاب ایجاد میشود.
شاید جراح به عنوان آموزشهای لازم بعد از عمل توصیه کند که عضلات اطراف زانو را ماساژ عمیق دهید. اما تا زمانی که التهاب و اسپاسم عضلات بهبود پیدا نکنند، نمیتوانید خودتان این کار را انجام دهید. شما میتوانید برای ماساژ بعد از عمل زانو به فیزیوتراپیست مراجعه کنید تا با تخصص خود و آستانه تحمل درد در بیمار، عضلات اطراف زانو را ماساژ دهد.
تاثیر ماساژ بعد از عمل زانو
تعویض مفصل زانو یک عمل جراحی برای جایگزینی این مفصل است. بعد از انجام این عمل جراحی باید برنامه توانبخشی خوبی داشته باشید و آن را با کمک فیزیوتراپیست اجرا کنید. ماساژ درمانی میتواند یکی از بهترین اجزای این برنامه باشد؛ زیرا منجر به کاهش تورم، التهاب و درد میشود و گردش خون را در ناحیه مفصل افزایش میدهد.
- تسکین تورم و آرامسازی زانو
- آرامسازی اسپاسم عضلات زانو
- بهبود درد ناحیه جراحی شده با افزایش خونرسانی
- بهبود سفتی و محدودیت حرکت در زانو
- مزایای ماساژ بعد از عمل زانو
استفاده از مسکن بعد از عمل بهتر است یا ماساژ
افراد زیادی بعد از عمل زانو برای تسکین درد خود به داروهای ضددرد وابسته هستند. مسکنهای ضددرد فقط باعث تسکین فوری درد میشوند. ولی نمیتوانند قدرت و تحرک زانو را به حالت قبل برگردانند. ماساژ درمانی نه تنها میتواند درد و محدودیت را کاهش دهد، بلکه فیزیوتراپیست در این روش، تمرینات سادهای را هم برای بازگشت قدرت به عضلات شروع میکند.
بسیاری از افراد به دلیل کاهش فعالیت بعد از عمل جراحی، مشکلاتی را هم در نواحی دیگری از بدن خود تجربه میکنند. به همین دلیل فیزیوتراپیست علاوه بر زانو روی مناطقی هم که مستقیما با محل جراحی در ارتباط نیستند، تمرکز دارد. تمرکز روی حرکت این نواحی اهمیت زیادی دارد؛ زیرا مشکلات ثانویه هم ایجاد نمیشوند.
آیا ماساژ میتواند تورم بعد از جراحی را کاهش دهد؟
جراحی زانو، روشی تهاجمی است که میتواند به بافت اطراف آسیب زیادی وارد کند و باعث التهاب شود. ماساژ بعد از عمل زانو در کنترل درد و تورم بعد از جراحی تاثیر زیادی دارد. تحقیقات نشان میدهند که ماساژ درمانی میتواند کاهش ادم زانو را سرعت ببخشد و درد بعد از عمل زانو را کمتر کند.
فیزیوتراپی بعد از جراحی تعویض مفصل زانو چه نقشی دارد؟
سالم و قوی بودن زانو روی انجام فعالیتهای روزانه تاثیر زیادی میگذارد. در صورت بروز حوادثی مانند افتادن یا تصادف، ممکن است زانوی شما آسیب ببیند. گاهی این آسیب به زانو به قدری شدید است که در فعالیتهای روزمره بیمار اختلال ایجاد میکند و تنها راه بهبود، انجام عمل جراحی زانو است.
بعد از عمل زانو حدود شش ماه تا یک سال طول میکشد تا بتوان فعالیتهای روزمره را مانند قبل انجام داد. از آنجایی که فرایند بهبود بیمار بعد از این جراحی بسیار زمان بر و سخت است، انجام تمرینهای فیزیوتراپی و ماساژ بعد از عمل زانو میتواند فرایند بهبود را سرعت ببخشد.
ضرورت فیزیوتراپی بعد از عمل تعویض مفصل زانو
بیمارانی که عمل تعویض مفصل زانو را انجام میدهند، استرس زیادی را تجربه میکنند. اما روشهای خودمراقبتی کمک میکند تا بیمار میزان استرس و نگرانی خود را کاهش دهد. بیمار برای یادگیری این راهکارها باید به یک فیزیوتراپیست مراجعه کند. فیزیوتراپیست با تکنیکهای مختلف فیزیوتراپی و ماساژ بعد از عمل زانو به بهبود وضعیت و تقویت دامنه حرکتی زانو کمک میکند. به طور کلی مزایای فیزیوتراپی برای زانوی جراحی شده عبارتاند از:
- کاهش درد و تورم
- تسریع بهبود فرایند
- بهبود دامنه حرکتی زانو
از آنجایی که زانو بخش مهمی برای حرکت دادن پا به حساب میآید، بیشتر افراد برای انجام جراحی ناحیه زانو دچار شک و تردید میشوند. اما با مراجعه به فیزیوتراپیست و آشنایی با تکنیکهای بعد از عمل زانو، این استرس و نگرانی تا حد زیادی کاهش پیدا میکند.
به خصوص وقتی بیمار متوجه میشود علاوه بر کاهش درد و تورم و بهبود سریع، دامنه حرکتی زانو را هم بهبود میبخشد. یعنی بیمار میتواند بعد از انجام این تمرینات عملکرد زانوی خود را درست مانند قبل از جراحی، حرکت دهد.
تکنیکهای فیزیوتراپی بعد از عمل زانو
۱_ لیزر اولتراسوند
با انتقال فرکانسهای قوی صدا به بافتهای زیر پوست مانند تاندون و رباط، در این نواحی گرما به وجود میآید و بافتهای نرم ترمیم میشوند. در نتیجه انعطافپذیری زانو بهبود پیدا میکند و فرایند بهبود تسریع میشود.
۲_ تحریک الکتریکی پوست از طریق عصب
در جراحی بعد از زانو مانند سایر جراحیها، فرد درد زیادی را تحمل میکند. تحریک الکتریکی پوست از طریق عصب یکی از موثرترین روشها برای رفع این درد است. از دیگر کاربردهای این تکنیک میتوان به کاهش تورم، تسکین درد، بهبود بافت، تقویت عضلات و بازآموزی عضلات اشاره کرد.
۳_ شاک ویو تراپی
این روش درمانی، روشی کاملا ایمن است که فرایند بهبود بیمار بعد از عمل زانو را سرعت میبخشد و درد را آرام میکند. در شاک ویو تراپی با استفاده از امواج پر قدرت صدا، بافت اسکار از بین میرود، عروق خونی جدید تشکیل میشوند و عملکرد عضلات اطراف زانو بهبود پیدا میکنند.
به جز ماساژ بعد از عمل زانو و دیگر تکنیکهای فیزیوتراپی میتوانید راهکارهای زیر را هم انجام دهید:
- به اندازه کافی بعد از عمل زانو استراحت کنید. سپس با گذشت یک هفته بعد از جراحی به آرامی فعالیت کنید.
- داروهای مسکن خود را به موقع مصرف کنید.
- بریس زانو را به مدت ۴ تا ۶ هفته دور کشکک زانوی خود ببندید. بریس، زانوی شما را بعد از جراحی ثابت نگه میدارد.
- برای کاهش درد و تورم در زانو، کمپرس یخ را روی ناحیه مورد نظر قرار دهید. زیر کمپرس یخ، یک حوله روی زانوی خود قرار دهید و مراقب باشید زانوی شما خیس نشود.
- برای رفع درد و تورم، جلوگیری از لخته خون و راحتی در راه رفتن، جوراب فشاری طبی را بپوشید.
- تمرینات ورزشی مخصوص را تحت نظر فیزیوتراپیست انجام دهید تا جلوی لخته شدن خون گرفته شود و خیلی زود از دردهای زانو رها شوید.
کلینیک فیزیوتراپی خانه سلامت در سعادت آباد