انحراف فک از مشکلاتی است که می‌تواند تأثیرات جدی بر کیفیت زندگی افراد داشته باشد. این مشکل امکان دارد به دلایل مختلفی ازجمله آسیب‌های دوران کودکی، اختلالات ژنتیکی، مشکلات مفصلی و ضعف عضلات فکی ایجاد شود. خوشبختانه در بسیاری از موارد می‌توان انحراف فک را بدون نیاز به جراحی و با استفاده از روش‌های غیرتهاجمی درمان کرد.
روش‌های غیرجراحی شامل فیزیوتراپی، منیپولیشن، ادجاستنمنت فک و یا ارتودنسی هستند که با هدف بهبود عملکرد فک، موجب کاهش درد و التهاب و تصحیح موقعیت فک می‌شوند. این تکنیک‌ها با بهره‌گیری از تکنولوژی‌های پیشرفته به درمان انحراف فک کمک می‌کنند.
درمان انحراف فک بدون جراحی
برای درمان انحراف فک بدون جراحی، روش‌های مختلفی وجود دارند که شامل موارد زیر هستند:
۱_ فیزیوتراپی
فیزیوتراپی فک شامل مجموعه‌ای از تکنیک‌ها و روش‌ها است که به منظور بهبود عملکرد فک و کاهش درد استفاده می‌شود. این درمان‌ها به تقویت عضلات فک، کاهش التهاب و بهبود حرکت فک کمک می‌کنند. فیزیوتراپی می‌تواند شامل تمرینات مخصوص فکی، گرما و یخ درمانی، ماساژ و تحریک الکتریکی عصب و سونوگرافی درمانی باشد. این تکنیک‌ها به بهبود عملکرد مفصل فک، کاهش تنش و تسکین درد کمک می‌کنند.
۲_ ادجاستنمنت فک
ادجاستنمنت فک به تنظیم و اصلاح موقعیت فک برای بهبود انحراف و عملکرد آن اشاره دارد. این روش به منظور اصلاح ناهماهنگی‌های فکی و بهبود تطابق فک‌ها به‌کار می‌رود و معمولا در کنار سایر درمان‌ها مانند فیزیوتراپی استفاده می‌شود. هدف از ادجاستنمنت فک، بهبود موقعیت فک و کاهش مشکلات مرتبط با انحراف آن است.
۳_ اصلاح حرکتی فک
فیزیوتراپی یکی از روش‌های مؤثر در درمان کجی فک و بهبود عملکرد آن است. این روش به کاهش درد، التهاب و بهبود حرکت مفصل گیجگاهی فکی کمک می‌کند. فیزیوتراپی فک شامل موارد زیر است:
- آموزش موقعیت یابی فک، اصلاح عادات جویدن و فعالیت‌های مرتبط با آن
- استفاده از گرما یا سرما برای کاهش درد و التهاب
- اصلاح وضعیتی، تنظیم وضعیت فک به منظور کاهش مشکلات
- درمان دستی
- تمرینات توان بخشی
فیزیوتراپیست ممکن است شما را به دندانپزشک یا پزشک عمومی نیز ارجاع بدهد، به خصوص اگر نیاز به تجویز دارو یا استفاده از آتل برای ثبات فک وجود داشته باشد. این اقدامات به طور موقت و برای بهبود سریع‌تر وضعیت فک مورد استفاده قرار می‌گیرند.
در چه صورت درمان کجی فک فقط با جراحی امکان پذیر است؟
در صورت شدت بالای کجی فک و بالا بودن سن بیمار، جراحی ممکن است تنها راه‌حل باشد. در این شرایط پزشک امکان دارد از روش‌هایی مانند برش بخشی از استخوان فک، پیوند استخوان و تکنیک‌های مشابه استفاده کند تا فک‌ها را به موقعیت صحیح خود بازگرداند.
درمان کجی فک با ارتودنسی
اگر سن بیمار کم باشد یا پزشک تشخیص بدهد که با ارتودنسی می‌توان وضعیت فک‌ها را اصلاح کرد، این روش توصیه می‌شود. در این حالت ممکن است از روش‌هایی مانند سیم‌کشی، استفاده از اکستندرکام یا ترکیبی از ارتودنسی و جراحی استفاده شود. ارتودنسی فانکشنال و جراحی فک ازجمله روش‌های مؤثر برای درمان انحراف فک هستند.
عوارض عدم توجه به انحراف فک
عوارض عدم توجه به انحراف فک عبارتند از:
- اختلال در جویدن غذا: عدم تطابق صحیح فک‌ها و دندان‌ها می‌تواند جویدن غذا را دشوار کند و به توزیع نامناسب نیرو بر روی دندان‌ها و فک منجر شود که ممکن است مشکلاتی مانند درد و آسیب به دندان‌ها ایجاد کند.
- اختلال در تنفس: انحراف فک می‌تواند باعث مشکلات تنفسی شده و موجب تنفس بیشتر از راه دهان شود که ممکن است به خشکی دهان و عفونت‌های تنفسی منجر گردد.
- مشکل در خوابیدن: اختلالات تنفسی ناشی از انحراف فک می‌توانند خواب راحت را تحت تأثیر قرار بدهند و مشکلاتی مانند خروپف و آپنه خواب ایجاد کنند.
- اختلال در صحبت کردن: انحراف فک می‌تواند موجب سختی در تکلم یا باعث به وجود آمدن صحبت کردن نوک زبانی شود.
- پوسیدگی دندان: مشکلات جویدن و تکلم به دلیل عدم قرارگیری صحیح فک‌ها ممکن است باعث ساییدگی و پوسیدگی دندان‌ها شود.
- اختلال در مفصل فکی گیجگاهی: توزیع نامناسب فشار بر روی فک‌ها می‌تواند اختلالات مفصل فکی گیجگاهی (TMJ) ایجاد کند و به درد و التهاب در ناحیه مفصل منجر شود.
- تأثیر بر زیبایی چهره: انحراف فک می‌تواند باعث عدم تقارن در چهره شود که بر زیبایی و اعتماد به نفس فرد تأثیر منفی می‌گذارد.
علائم انحراف فک
علائم انحراف فک می‌تواند متنوع باشد که شدت آن بسته به میزان انحراف در هر فرد متفاوت است. اگر با مشکل انحراف فک کج مواجه هستید، ممکن است این علائم را تجربه کنید:
- درد در ناحیه فک
- سردردهای غیرقابل توضیح
- درد در ناحیه شقیقه
- درد در شانه و ناحیه پشت
- صدای فک هنگام غذا خوردن
- عدم تقارن در فرم صورت
- اختلال در گفتار
- مشکل در جویدن غذا
- مشکلات تنفسی
- بوی بد دهان
روش تشخیص کجی فک
کجی فک معمولا با مشاهده ظاهر فرد قابل شناسایی است، ولی در مواردی که شدت مشکل کم است، تشخیص دقیق‌تری نیاز دارد. در چنین مواردی مشاوره با پزشک موثر است. پزشک با انجام معاینه دقیق صورت و بررسی رادیوگرافی دهان می‌تواند مشکل کجی فک را شناسایی کند.
علت انحراف فک چیست؟
انحراف فک می‌تواند دلایل متنوعی داشته باشد که عبارتند از:
۱. انحراف فک با وارد شدن ضربه در کودکی یا نوزادی
انحراف فک ممکن است در اثر ضربه‌ای که در دوران کودکی یا نوزادی به فک وارد شده، رخ بدهد. این ضربه می‌تواند موجب ایجاد اسکار در فک شده و باعث عدم تقارن در رشد فک پایین شود. با ادامه رشد فک در سنین نوجوانی، این عدم تقارن می‌تواند در بروز انحراف و کجی فک موثر باشد.
۲. انحراف فک به دلیل همی مندیبولار هایپرتروفی
اختلال همی مندیبولار هایپرتروفی به وضعیتی گفته می‌شود که در آن مفصل گیجگاهی فکی در یک سمت فک به طور غیرعادی رشد کند و باعث انحراف فک شود.
۳. انحراف فک بر اثر وراثت
انحراف فک می‌تواند به طور معمول ناشی از وراثت باشد. برخی نوزادان به صورت مادرزادی با ین مشکل به دنیا می‌آیند که می‌تواند به خاطر ویژگی‌های ژنتیکی خانواده باشد.
۴. شیفت فانکشنال
شیفت فانکشنال به دلیل تداخل دندان‌ها در فک بالا و پایین یا کراس بایت خلفی، موجب می‌شود که کودک هنگام بستن دهان، فک پایین خود را به سمت راست یا چپ منحرف کند. اگر این نوع انحراف در دوران کودکی شناسایی و درمان شود، معمولا در بزرگسالی مشکلی به وجود نمی‌آید.
۵. کجی فک به علت ضعیف بودن عضلات فک
کجی فک می‌تواند به دلیل ضعف عضلات یک سمت صورت ایجاد شود. در این حالت، ضعیف یا فلج شدن عضلات یک طرف فک منجر به افتادگی و انحراف آن می‌شود. با این حال، پیشرفت‌های علمی در دندانپزشکی، جراحی فک و ارتودنسی امکان درمان انحراف فک را با توجه به نوع و شدت مشکل فراهم کرده است.
۶. اختلالات مفصل گیجگاهی فکی (TMJ)
اختلالات مفصل گیجگاهی فکی (TMJ) از علل رایج کجی فک است. این اختلال زمانی به وجود می‌آید که مشکلی در مفصل فک یا عضلات اطراف آن ایجاد شود. بیماری‌هایی مانند عفونت، آرتروز فک، دندان قروچه یا دررفتگی مفصل می‌توانند به درد و التهاب در ناحیه مفصل گیجگاهی فک منجر شوند. در برخی موارد، این درد و التهاب ممکن است به اندازه‌ای شدید باشد که باعث انحراف و کج شدن فک شود.
۷. فک کج به دلیل نا مرتب بودن دندان ها
اگر دندان‌های فک بالا و پایین به شدت نامرتب و کج باشند، این مسئله می‌تواند مانع از قرارگیری صحیح فک‌ها روی هم شده و منجر به انحراف فک از موقعیت طبیعی خود شود.
انتخاب بهترین روش درمانی
درمان انحراف فک بدون جراحی می‌تواند به طور قابل توجهی کیفیت زندگی را بهبود ببخشد و از بروز مشکلات پیچیده‌تر جلوگیری کند. استفاده از روش‌های غیرتهاجمی مانند فیزیوتراپی و منیپولیشن نه تنها به کاهش درد و التهاب کمک می‌کنند، بلکه به اصلاح موقعیت فک و بهبود عملکرد آن نیز منجر می‌شوند.
اگر به دنبال راهکاری مؤثر و تخصصی برای درمان انحراف فک هستید، کلینیک فیزیوتراپی خانه سلامت با بهره‌گیری از تکنیک‌های پیشرفته و تیم مجرب خود، آماده است تا شما را در مسیر بهبودی قرار بدهد.
